Drogi doradco, ciągle poszukujesz inspiracji, jak ciekawie i skutecznie koordynować doradztwo zawodowe w swojej szkole? W tym artykule podsunę Ci kolejne pomysły.

  

Jak być doradcą zawodowym i nie zwariować...

5 sposobów, które mogą pomóc:

  1. Po pierwsze poszukaj sobie mentora. Zastanów się, czy masz kogoś w dziedzinie doradztwa zawodowego, kogo cenisz, podziwiasz i się z nim skontaktuj. Mentor to osoba, która stojąc na drodze Twojego rozwoju, podzieli się z Tobą swoją wiedzą i doświadczeniem, rozwieje wszelkie wątpliwości, zainspiruje i doda „wiatru w żagle”.
  2. Po drugie znajdź i przyłącz się do grupy doradców zawodowych. W grupie siła! Mogą to być grupy zamknięte lub otwarte na portalach społecznościowych czy sieci doradców zawodowych w Twojej miejscowości. Zawsze możesz sam pomyśleć o stworzeniu takiej grupy, np. w swoim miejscu zamieszkania lub okolicach, jeśli w Twojej jej brakuje. Świadomość bycia wśród osób zajmujących się i borykających z podobną tematyką zarówno bardzo pomaga i podbudowuje, jak i motywuje do dalszych kreatywnych działań.
  3. Podglądaj, jak to robią inni!
  4. Spójrz na wszystko z innej perspektywy. Pomóc Ci w tym może wybicie się z dotychczasowych schematów. Jeśli nie chodzisz do parku, idź tam. Jeśli nie chodzisz do teatru, wybierz się tam. Jeśli myjesz zęby prawą ręką, spróbuj przez tydzień myć lewą! Wracasz z pracy autobusem, wysiądź dwa przystanki wcześniej i przejdź się na piechotę etc. Powtarzaj te „inne” czynności co jakiś czas przez około minimum 4 dni pod rząd.
  5. Codziennie spaceruj 15 minut, jeśli nie lubisz spacerować, to znajdź satysfakcjonującą dla siebie aktywność fizyczną i miej dla niej czas każdego dnia przez minimum 15 minut. Po miesiącu zaczniesz widzieć efekty!

   

Quo vadis mój uczniu?

David A. Kolb powiedział, że człowiek najlepiej uczy się przez doświadczenie.

Wytłumaczył to na podstawie pojęcia cyklu: doświadczenie – refleksja – wiedza – zastosowanie (czyli wcielenie w życie wiedzy), co prowadzi do pojawienia się nowych doświadczeń – przez co cykl zaczyna się od początku.

„Twoja praca wypełni większość Twojego życia, jedynym sposobem, aby osiągnąć satysfakcję, jest wiara w to, że wykonujesz dobrą pracę. Jedyną drogą do wykonania dobrej pracy jest kochanie tego, co się robi. Jeśli tego jeszcze nie znalazłeś – szukaj, nie rezygnuj. Kiedy poczujesz to w sercu, będziesz wiedział, że to znalazłeś”. Steve Jobs

Szukaj, nie rezygnuj, czyli próbuj i doświadczaj – aż znajdziesz.

Naszym zadaniem jako doradców jest zachęcanie młodych ludzi i wprowadzanie ich w doświadczenia, na ile to oczywiście możliwe.

  

Przykładowe narzędzia coachingowe

Poniżej przedstawiam propozycje dwóch ćwiczeń z elementami coachingowymi, które są właśnie próbą wprowadzenia uczniów w doświadczenie. Modyfikacja zaś tego ćwiczenia na własne potrzeby jest jak najbardziej dozwolona.

  

Wybierz i zapisz

Prowadzący wyświetla obrazki przedstawiające dany zawód, umiejętności (15-30 przykładów zawodów, umiejętności). Są one przedstawione w formie zdjęcia bądź zdjęcia i opisu lub krótkiego filmiku na temat, czym dane osoby się zajmują i jakiego typu czynności wykonują. 

Zadaniem uczniów jest uważne przyglądanie się obrazom i wypisanie na kartce czynności, umiejętności, które są dla nich atrakcyjne lub/i chcieliby je posiąść. Celem tego polecenia jest stworzenie przez uczniów listy minimum 15 atrakcyjnych dla nich umiejętności. Następnie każdy z nich dopisuje jeszcze po 5 rzeczy od siebie, które są dla niego ważne. Dodatkowo, ku inspiracji, wieszamy na ścianie flipchart z wypisanymi przez nas przykładowymi czynnościami, ok. 30 pozycji. Po zakończeniu zadania wszyscy podpisują się na kartce np. zaprojektowanym przez siebie logiem. Kartkę wręczają osobie siedzącej obok, zaś ta osoba wręcza kolejnej osobie. Następnie tworzymy grupy 3- lub 4-osobowe. Każda osoba w grupie ma kartkę z czyimiś wybranymi umiejętnościami. Wspólnie opracowują przykłady zawodów czy czynności, które dana osoba mogłaby wykonywać. Kartki wracają do właścicieli.

Dla trzech najczęściej powtarzających się zawodów można zorganizować wycieczki do danych miejsc pracy dla całej klasy bądź zainteresowanych uczniów lub zaprosić przedstawiciela zawodu na lekcję do szkoły. Na wycieczce uczeń będzie mógł przyglądać się pracy na danym stanowisku i porozmawiać z kimś, kto dany zawód wykonuje.

  

7 pytań do…

Uczniowie wcześniej przygotowują odpowiedź na pierwsze pytanie i przynoszą na lekcję kilka atrybutów charakterystycznych dla wybranej przez siebie postaci.

  1. Twoja ulubiona (na dzień dzisiejszy) postać literacka, filmowa, bajkowa, serialowa, z mediów itd., którą podziwiasz, która Ci się podoba, którą chciałbyś być choć przez parę dni.
  2. Dlaczego właśnie ta postać?
  3. Wymień minimum 5 cech tej postaci, które są dla Ciebie atrakcyjne.
  4. Gdyby ta postać mogła się z Tobą zamienić na życie, to: co by robił? czym by się zajmowała na co dzień oprócz chodzenia do szkoły?
  5. Czy i w jaki sposób wybrałaby szkołę i profil klasy?
  6. Pomóż jej i wypisz jej 5 mocnych stron, 5 rzeczy, w których jest dobra.
  7. Jaki typ szkoły i profil klasy Twoim zdaniem byłby dla niej najlepszy?

Na zajęciach uczniowie tworzą grupy 5-6 osobowe. W każdej grupie zabawa zaczyna się od tego, że dana grupa próbuje odgadnąć, kim jest kolega/koleżanka, zadając tylko pytania zamknięte. Runda trwa do momentu, gdy wszyscy w grupie zgadną swoje postaci. Następnie uczniowie w parach opisują swoją postać, odpowiadając przy tym na pozostałe pytania.

  

Testy predyspozycji zawodowych dla uczniów

Najbardziej powszechnym celem stosowania testów predyspozycji zawodowych jest pomoc w zidentyfikowaniu mocnych stron danego ucznia oraz podpowiedź, jakiego rodzaju zawód będzie dla niego najbardziej odpowiedni. Z pewnością bardzo pomocne w wyborze przyszłej drogi edukacyjno-zawodowej jest wykonanie testu, który za zadanie ma wskazać kierunek zainteresowań i zdolności ucznia. Jednak warto przy tym pamiętać, by wyniki tych testów odczytać właściwie, a tak naprawdę myślę, że lepiej w ogóle ich nie odczytywać, tylko uczniowi dać przestrzeń na ich interpretację i towarzyszyć mu przy tym i czuwać, aby nie zamykał się też na inne rozwiązania.

Taki test ma charakter pytań zamkniętych. Odpowiadając na pytania, ciężko jest nieraz młodemu człowiekowi ocenić samego siebie czy stwierdzić, jak zachowałby się w danym momencie i jaka byłaby jego reakcja na określoną sytuację. W sytuacji, gdy nastolatek szukający właściwej ścieżki edukacyjno-zawodowej, ścieżki swojej kariery, dostaje gotowy wynik testu, to odczuć może ulgę, że nie musi się już więcej zastanawiać. Ma już odpowiedź na pytanie, co dalej. To wygodne. Takie bowiem podejście może skutkować niebraniem odpowiedzialności za swoje życie i wybory w obszarze edukacyjno-zawodowym. Dlatego jeśli zdecydujemy się na zrobienie testu określającego predyspozycje zawodowe uczniów, to po jego wykonaniu powinniśmy go dokładnie z uczniami omówić. Najlepiej zgodnie z podejściem coachingowym (czytaj więcej tutaj).

Jeśli będziemy starali się uczyć młodych ludzi brania odpowiedzialności za swoje życie, swoje wybory i decyzje, to skonfrontowanie się z niepowodzeniem czy rozczarowaniem w wyborze nie będzie dla nich tak bolesne, jak w sytuacji, gdy podjęciu decyzji towarzyszy lęk lub chęć zrzucenia jej na kogoś innego. Starajmy się nie zatracić w jednostronnej i często stałej definicji danej osoby. Warto pamiętać, że człowiek jest w ciągłym procesie i zmianie.

"Jedynym człowiekiem, który zachowywał się rozsądnie, był mój krawiec. Za każdym razem, gdy mnie widział, zdejmował miarę, podczas gdy inni podchodzili do mnie stale ze starymi miarkami, mając nadzieję, że wciąż do nich pasuję". Bernard Show

W kontekście testów predyspozycji mam potrzebę podzielenia się propozycją testu on-line, jaką oferuje projekt indywidualni.pl. Przykuł on moją uwagę, co spowodowało, że zachęciłam moją 10-letnią córkę, aby wypełniła test (oczywiście odpowiedni dla jej grupy wiekowej)

DLACZEGO?

Test może wykonać zarówno uczeń, nauczyciel, jak i rodzic, co pomóc może we wzajemnej komunikacji.

Test ten służy rozpoznaniu mocnych stron i predyspozycji konkretnej jednostki. Jego wynik pokazuje, co może dziać się z dzieckiem na lekcji, gdy jest ono w sytuacji stresowej. Przedstawia, który typ inteligencji wielorakich dominuje w danej klasie i u konkretnego dziecka oraz jak to wygląda w naszym przypadku.

Nauczyciel posiada dostęp do wyników testu zarówno dla całej klasy, jak i poszczególnych osób. Dysponuje dostępem do informacji na temat zdolności, talentów i dominujących zmysłów danej grupy.

Nauczyciel dostaje również w raporcie informacje, czy dana klasa i każdy z osobna preferuje pracę indywidualną czy może grupową. Taka wiedza na temat całej klasy oraz poszczególnych uczniów jest bardzo przydatna dla nauczyciela podczas planowania lekcji. Opis wyników testu nie jest narzucający ani w żaden sposób nachalny. Jest świetnym punktem wyjścia do dyskusji z dzieckiem na temat jego preferencji – tego co lubi, co je motywuje, jak i tego co podcina mu skrzydła i demotywuje.

Test ten nie należy do grupy testów, które raz omówione zostawiają niejako tzw. „łatkę na uczniu”, że jest on „jakiś”. Wynik testu „żyje i pracuje” i może stać się nieustannym źródłem dla naszej obserwacji i inspiracji zarówno dla ucznia, rodzica i nauczyciela.

***

Pragnę podkreślić, że naszym głównym zadaniem jako doradców jest przede wszystkim towarzyszenie młodemu człowiekowi podczas jego poszukiwań dotyczących samorozwoju i następnie wyboru ścieżek edukacyjno-zawodowych. To nigdy nie jest jednorazowy akt, lecz proces decyzyjny, który pomaga w planowaniu i realizacji kariery edukacyjno-zawodowej. Wielu młodych ludzi niestety podejmuje takie decyzje w sposób przypadkowy i nieprzemyślany. A skutki tego niewłaściwego wyboru mogą niekorzystnie wpływać na późniejszą jakość ich życia zawodowego i osobistego. Dlatego bądźmy czujni, uważni, empatyczni, aktywnie słuchający, kreatywni, a przede wszystkim – BĄDŹMY SOBĄ!

  

Polecamy również:

Jak zorganizować doradztwo zawodowe w szkole

Ratunku! Mam prowadzić doradztwo zawodowe

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego krok po kroku

Coaching w doradztwie edukacyjno-zawodowym

    

Anna Konkel-Zając

Certyfikowany doradca edukacyjno-zawodowy, coach kariery, trenerka biznesu i nauczycielka. Pracuje z młodzieżą i dorosłymi w formie indywidualnej i grupowej. Członek Stowarzyszenia Doradców Szkolnych i Zawodowych. Koordynator doradztwa zawodowego w warszawskim gimnazjum. Współprowadzi warsztaty dla młodzieży z nowoczesnego doradztwa edukacyjno-zawodowego z elementami coachingu i z zarządzania sobą w czasie. Jako ekspert współpracuje z pismem młodzieżowym COGITO, portalem poświęconym nowoczesnej edukacji Edunews.pl oraz z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi (WSiP).