Wraz z początkiem roku szkolnego rodzice podejmują decyzje o wyborze zajęć dodatkowych dla swoich dzieci. Celem udziału w tych zajęciach ma być poszerzanie ich horyzontów, rozwijanie talentów i umiejętności. Jest jednak małe „ale” – takich zajęć nie może być zbyt wiele. Udział w nich kilka razy w tygodniu czy nawet codziennie (co również się zdarza) to zbyt duże obciążenie dla dziecka.

Wybór najlepszych zajęć dodatkowych dla naszego dziecka trzeba dobrze przemyśleć i skonsultować z samym zainteresowanym. Warto też sprawdzić, czy to, co chcemy naszemu dziecku zaproponować, jest zgodne z jego profilem inteligencji wielorakich i co za tym idzie – z jego potencjałem. Zajęcia dodatkowe, które ten potencjał rozwijają, będą dla dziecka znakomitą inwestycją w jego przyszłość. Tymczasem rodzice często kierują dzieci na zajęcia zgodne z ich własnymi zainteresowaniami, które nie pokrywają się z predyspozycjami najmłodszych.

Inteligencja rozumiana szerzej

Jak ocenić jedną miarą znakomitego fizyka, uznanego na świecie muzyka czy rzeźbiarza? Który z nich jest bardziej uzdolniony i inteligentny? Każdy jest inny! Dlatego należy przyjąć założenia, że każdy z nas posiada więcej niż jeden rodzaj inteligencji i że podlegają one rozwojowi. Im szybciej poznamy profil inteligencji wielorakich naszego dziecka, tym skuteczniej jesteśmy w stanie oddziaływać we właściwy sposób na rozwój jego potencjału. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie inteligencje mogą określać profil naszego dziecka.

Inteligencja lingwistyczna cechuje osoby, które mają lekkość w werbalnym porozumiewaniu się, używają bogatego słownictwa, mają intuicję językową, chętnie opowiadają. Dzieci o tym typie inteligencji chętnie piszą wypracowania, biorą udział w dyskusjach. To domena przyszłych pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy, prawników, nauczycieli, negocjatorów czy przywódców politycznych.

Inteligencja logiczno-matematyczna polega na swobodnym poruszaniu się w świecie liczb, naukowym opisywaniu świata. Dzieci o tym typie inteligencji lubią przedmioty ścisłe, trudniej funkcjonują w sytuacjach otwartych, kiedy trzeba wykazać się ekspresją artystyczną. Ten typ inteligencji posiadają przedstawiciele nauk ścisłych, księgowi, analitycy czy programiści komputerowi.

Inteligencja muzyczna jest zdolnością słuchową, pozwalającą tworzyć, przekazywać i rozumieć znaczenie dźwięku. Cechuje ludzi, dla których świat to przede wszystkim muzyka, dźwięki, rytm. Z łatwością wyczuwają oni fałszywe tony, mówią płynnie, śpiewają, czasem nawet komponują. Dziecko o tym typie inteligencji od małego przejawia wrażliwość na dźwięki. Chętnie śpiewa i mówi wierszyki, zachowując odpowiedni rytm, intonację i melodię. Szybko się uczy gry na instrumentach. Inteligencja muzyczna cechuje kompozytorów, śpiewaków, recenzentów wydarzeń muzycznych oraz dobrych mówców.

Inteligencja wizualno-przestrzenna jest podstawą talentu u architektów, malarzy, rzeźbiarzy, konstruktorów, projektantów i stylistów mody, krawców, fotografów, a także strategów, nawigatorów, przewodników i szachistów. Cechuje ludzi, dla których najważniejsze w przedstawianiu świata są barwy i walory kolorystyczne, proporcje, układy i harmonia przestrzenna. Dziecko o tym typie inteligencji od małego przejawia wrażliwość na kolory, lubi rysować, projektować domy i stroje, tworzy przestrzenne budowle. Dobrze się orientuje w przestrzeni, nawet w nowym otoczeniu. Ma bogatą wyobraźnię.

Inteligencja kinestetyczna jest charakterystyczna dla osób, które mają talenty w zakresie tzw. dużej motoryki (np. sport, taniec) lub małej motoryki (zręczność manualna). Żywiołem dla nich jest ruch. Dziecko o tym typie inteligencji lubi doświadczać wszystkiego na własnej skórze. To domena tancerzy, aktorów, sportowców, rzeźbiarzy, chirurgów czy mechaników.

Inteligencja interpersonalna (zewnątrzosobowa) jest właściwa dla osób o bardzo wysokiej wrażliwości na relacje międzyludzkie. Na ogół obdarzeni są oni cechami liderów: potrafią uczyć i wpływać na innych, łagodzić konflikty, naturalnie przewodzą, tworzą więzi, współpracują. Lubią spędzać czas w towarzystwie innych. Ten rodzaj inteligencji jest mocną stroną liderów (politycznych, społecznych i religijnych), sprzedawców, psychoterapeutów, nauczycieli, menadżerów, negocjatorów, pracowników socjalnych, lekarzy i pielęgniarek.

Inteligencja intrapersonalna (wewnątrzosobowa) to umiejętność rozróżniania własnych uczuć. Jej rozwój pozwala na zyskanie wysokiego poziomu rozumienia samego siebie i odczuwanych przez siebie emocji. Dzieci z rozwiniętą inteligencją interpersonalną są refleksyjne, reagują emocjonalnie, nie jest im łatwo nawiązywać kontakty z innymi, są raczej nieśmiałe. Ten rodzaj inteligencji dominuje u filozofów, mistyków, psychoterapeutów, pisarzy, poetów, kompozytorów.

Po pierwsze i najważniejsze: rozpoznaj potencjał

Nie należy zakładać, że człowiek posiada tylko jeden rodzaj inteligencji. Posiada wszystkie jej rodzaje, tyle że w różnym nasileniu i kompozycji. Zadaniem rodziców jest rozpoznanie predyspozycji dzieci, rozumiane również jako określenie tzw. profilu inteligencji wielorakich. To pierwszy krok, by odpowiednio wspierać zarówno rozwój dominującej inteligencji, jak i tworzyć warunki ułatwiające działania, do których niezbędne jest wykorzystanie inteligencji mniej rozwiniętych.

Dominujące inteligencje wielorakie u uczniów*

Na miarę naszych własnych możliwości

Nie próbuj forsować zajęć, które nie są zgodne z predyspozycjami dziecka. Znajomość profilu inteligencji wielorakich z pewnością w tym pomoże. Pamiętaj jednak, by wykorzystać do tego wiarygodne i rzetelne testy (dostępne na portalu indywidualni.pl).

Wybór zajęć dodatkowych staje się o wiele prostszy, gdy weźmiemy pod uwagę nie to, co jest „najlepsze” w szerokim tego słowa znaczeniu, ale to, co wspiera mocne strony konkretnego dziecka. Dodatkowe zajęcia powinny być formą rozwoju posiadanych umiejętności, ponieważ kluczem do sukcesu okazuje się nie tylko zdolność uczenia się, ale przede wszystkim umiejętność zarządzania sobą – swoimi talentami i umiejętnościami.

  

Katarzyna Mol-Galios

Trener, wykładowca, założycielka niepublicznego przedszkola oraz poradni psychologiczno pedagogicznej. Prezes fundacji Fundamenty Rozwoju, która upowszechnia i wprowadza innowacyjne rozwiązania na rzecz rozwoju i edukacji dzieci.

*Badania firmy Librus przeprowadzone w czerwcu 2014 r. na próbie ponad 3 200 uczniów.