Wielu nauczycieli na co dzień mierzy się z problemem indywidualizacji pracy. Zaleca to podstawa programowa, wielu uczniów ma opinie z poradni psychologiczno-pedagogicznej, gdzie w zasadniczo ogólny sposób zaleca się wyjście naprzeciw potrzebom ucznia. Jest to zadanie bardzo trudne, biorąc pod uwagę liczebność klas i zróżnicowane potrzeby uczniów. Trudne, jednak możliwe do spełnienia, jeżeli kluczem do niego będzie bazowanie na wiedzy dotyczącej: preferencji zmysłowych, preferencji do przetwarzania informacji, układ lateralizacji, afiliacja, układ inteligencji wielorakich.

  

Informacje dla nauczyciela – planowanie pracy przed lekcją

Jednym ze źródeł sukcesu nauczyciela jest zaplanowanie lekcji tak, aby uczniowie byli zaangażowani na zajęciach w sposób, który przyniesie jak największe efekty. Wiedzę na temat potrzeb klasy i pojedynczych uczniów uczący może czerpać z profilu klasy, udostępnionym w projekcie indywidualni.pl. Wskazanym jest, aby nauczyciel sam również wykonał test on-line z projektu indywidualni.pl tak, aby miał świadomość własnych strategii w uczeniu się.

Wiedza ta jest konieczna, gdyż dzięki niej pedagog wyjdzie naprzeciw potrzebom klasy. Nie będzie (najczęściej podświadomie) bazował na tym sposobie przekazywania wiedzy, który dla niego wydaje się najbardziej efektywny. Dzięki przemyślanemu planowi wykorzystującemu wiedzę o strategiach uczenia się, lekcja ma odpowiednie tempo, uczniowie są zaangażowani, a nauczyciel ma zapewniony komfort pracy.

Budowanie dobrej lekcji

Aby zrealizować cele lekcji i przeprowadzić zajęcia w sposób sprzyjający uczeniu się, należy wykorzystać wiedzę na temat strategii uczenia się. Układ lekcji, na której nauczyciel uruchamia, ukierunkowuje, utrzymuje uwagę uczniów, a na koniec razem z uczniami podsumowuje materiał pozwala uczniom zapamiętać więcej i przeżyć lekcję w aktywności poznawczej.

Wyobraźmy sobie, że mamy do czynienia z klasą 6, w której:

  • 38% to uczniowie, u których pośród preferencji zmysłowych dominuje ruch,
  • 13% – emocje,
  • 34% – wzrok,
  • 15% – słuch.

Jest to także klasa, w której w zakresie przetwarzania informacji dominuje myślenie logiczne, zasadniczo woli pracować w grupie, a pośród inteligencji wielorakich dominuje inteligencja interpersonalna i kinestetyczna.

Bardziej doświadczeni z nas wiedzą już, że jest to klasa rozgadana, bardzo ruchliwa, stanowiąca wyzwanie.

Jak zatem budować dla niej dobrą lekcję?

  • Jeśli z profilu klasy wynika, że pośród inteligencji wielorakich dominuje inteligencja interpersonalna, to należy zaplanować jak najwięcej ćwiczeń, które pozwolą uczniom na dyskutowanie, wymianę argumentów, tak aby ich energia została skanalizowana. Np. ćwiczenie na dobry początek to: porozmawiajcie w parach o pracy układu oddechowego, tak abyście wymienili wszystkie jego elementy. Czas na wykonanie zadania – minuta. Po ćwiczeniu losujemy lub wskazujemy parę, która przedstawi efekty swojej pracy. Nauczyciel nie będzie wówczas borykał się z gadatliwością klasy, a wykorzysta ją do realizacji zaplanowanych wcześniej celów.
  • W klasie dominuje logiczne przetwarzanie informacji, należy zaplanować ćwiczenia związane z układaniem ciągów przyczynowo-skutkowych, rysowanie schematów. Lekcja musi być tak przygotowana, aby przekazywane treści miały logiczną kolejność, a zapis notatki ją potwierdzał.
  • Kiedy problemem staje się ruchliwość uczniów, a indywidualni.pl potwierdzają, że jest pośród nich wielu kinestetyków, nauczyciel dobiera jak najwięcej ćwiczeń „odkrzesławiających”, aby nie tylko uczniowie wyszli z ławek, ale i dzięki ruchowi szybciej posiedli zakładane treści i umiejętności. Należy do nich np. taśma zadań. Nauczyciel nakleja na korytarzu wydrukowane zadania, dzieli klasę na zespoły 3-4 osobowe, wychodzi z uczniami na korytarz i tam uczniowie wykonują zadania przyklejone taśmą do podłogi kartek. Dobrze jest pośród poleceń typu „wymieńcie po kolei wszystkie epoki”, dołożyć „podskoczcie równocześnie cztery razy”. Wówczas uczniowie, dla których uczenie się w ruchu jest efektywne, bardziej zapamiętają omawiane treści.

Możliwych wariantów jest bardzo wiele, a przeanalizowanie profilu klasy przed lekcją, pozwala na dobór metod i form pracy do potrzeb uczniów.

    

Projekt w rozwoju zawodowym nauczyciela

Wiedzę i umiejętności rozwijane w projekcie można wykorzystać w planie rozwoju zawodowego na każdy stopień awansu.

Nauczyciel stażysta może wpisać indywidualnych.pl w ramach spełnienia wymagań:

2. Umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej. Proponowane działanie do tego punktu to: dobór strategii uczenia się do zdiagnozowanych potrzeb uczniów.

3. Umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów oraz indywidualizowania nauczania. Proponowane działanie: diagnozowanie potrzeb uczniów przy pomocy indywidualnych.pl.

W przypadku planu rozwoju na stopień nauczyciela mianowanego projekt można wykorzystać w zakresie:

1. Uzyskania pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły. Proponowane działanie: dobór strategii pracy w klasie na podstawie potrzeb uczniów.

2. Umiejętność rozpoznawania potrzeb rozwojowych uczniów i uwzględniania ich w pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Propozycja działania: diagnozowanie potrzeb uczniów przy pomocy projektu indywidualni.pl.

Nauczyciel planujący rozwój zawodowy, którego celem jest uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego, może wykorzystać projekt w punkcie:

1. Umiejętność wykorzystania w pracy metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych, sprzyjających procesowi uczenia się. Propozycja działania: test on-line w projekcie indywidualni.pl – wdrożenie metod dobranych do potrzeb danej klasy.

Inny punkt, w którym można wykorzystać indywidualnych.pl, to:

4. Realizacja co najmniej dwóch z następujących zadań: opracowanie i wdrożenie programu, innowacji lub innych działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych z oświatą, powiązanych ze specyfiką szkoły, w szczególności na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Proponowane działanie: wdrożenie innowacji – podniesienie jakości nauczania z wykorzystaniem projektu indywidualni.pl.

  

Efekty wprowadzenia projektu indywidualni.pl

Projekt indywidualni.pl proponuje wiele podpowiedzi i wskazówek, jak pracować z klasą – wszystkie przygotowane na podstawie wiarygodnej i rzetelnej diagnozy predyspozycji grupy, a nie bazujących na intuicji. Daje możliwość wdrożenie niestandardowych rozwiązań, co warto podkreślać w procesie awansu zawodowego.

Jeśli pracujesz w szkole z rozwiązaniem LIBRUS Synergia, poproś administratora szkolnego o udostępnienie dla siebie testów indywidualni.pl. Będziesz mieć możliwość poznania narzędzia bezpłatnie. W tym celu należy przejść do widoku indywidualni>Zarządzaj profilami Pracowników.

   

Anita Mieloch-Plumińska

Ekspert MEN ds. awansu zawodowego nauczycieli. Dyrektor szkoły. Współautor podręczników do historii (seria Bliżej Historii) w ramach współpracy z WSiP. Autor zeszytów ćwiczeń i poradników metodycznych do historii. Pełniła funkcję mentora w Aktywnej Edukacji oraz Nauczycielskiej Akademii Internetowej. Za swoją pracę otrzymała trzy nagrody Wielkopolskiego Kuratora Oświaty i nagrodę Ministra Edukacji Narodowej.