Jak się uczyć, żeby się nauczyć? Na to pytanie chciałby znać odpowiedź każdy, nie tylko młody człowiek. W czasach, gdy informacje są na wyciągnięcie ręki i zdawałoby się, że zdobywanie wiedzy jest o wiele łatwiejsze niż jeszcze kilka lat temu (między innymi za sprawą dostępności zasobów Sieci), sprawa wcale nie wygląda dobrze. Dlaczego? Bo nie potrafimy się mądrze zorganizować.
By temu zaradzić, zapraszam po siedem rad skutecznego uczenia się. Stosowanie tych prostych “przykazań dla naszego mózgu” sprawi, że nawet najtrudniejsze zadanie okaże się możliwe do zrealizowania.
1. Uporządkuj miejsce pracy
Bardzo istotne w nauce jest to, by miejsce, w którym się uczysz, było komfortowe. Spraw po prostu, by było Ci wygodnie. Przewietrz pokój, odłóż zbędne rzeczy. Jeśli podczas nauki lubisz coś przekąsić, przygotuj wcześniej jakieś drobne smakołyki (np. orzechy, które dodatkowo wspomagają pracę mózgu). Przygotuj sobie również wodę do picia, tak by niepotrzebnie nie odrywać się od pracy.
Z drugiej strony pamiętaj o tym, by co jakiś czas zrobić sobie przerwę, przejść się, “rozprostować kości”. Wracając do pracy, sięgnij po inny przedmiot, nasz mózg lubi zmiany :)
2. Dbaj o koncentrację
Prawdziwą zmorą dla każdego uczącego się są wszelkie “rozpraszacze”. Mam tu na myśli choćby smartfon, komputer, telewizor. Uwierz mi, bez Twojej stałej obecności w mediach społecznościowych świat się nie zawali. Zrezygnuj na czas nauki z ciągłego zaglądania, co słychać u Twoich znajomych.
Wiem, że niektórzy lubią uczyć się przy dźwiękach muzyki. Zadbaj o to, by sączyła się ona po cichu. Wybierz takie utwory, które nie będą Cię dekoncentrowały.
A jeśli potrzebujesz informacji, do zdobycia których niezbędny jest Internet, wyznacz sobie czas na ich uzyskanie, wylogowując się równocześnie z portali społecznościowych.
3. Zacznij od najtrudniejszego
Czeka Cię wiele zadań o różnej trudności? Zrób najpierw najtrudniejsze. Pomyśl o tym, że im więcej ich wykonasz, tym bardziej będziesz odczuwać zmęczenie czy znużenie. To nie najlepszy pomysł sięgać po to, co skomplikowane, będąc u kresu sił. Świeży, wypoczęty umysł jest w stanie pokonać nawet najbardziej skomplikowaną przeszkodę.
Wykonując na początku najbardziej złożone ćwiczenie, zyskujemy dodatkowo punkt zaczepienia. Kiedy napotkamy na kryzys, zawsze warto przypomnieć sobie, że skoro najgorsze już za mną, to dam radę i z resztą :) Niby nic takiego, a przywraca wiarę we własne możliwości.
4. Pozwól się zainspirować
Nie wiesz jak się za coś zabrać? Poszukaj podpowiedzi! Sprawdź, jak z podobnym zadaniem poradzili sobie inni. I nie chodzi tu o przepisanie wyników działań od kolegi, który lepiej się uczy, ale podpatrzenie sposobu, w jaki radzi sobie z ćwiczeniami. Może dzięki temu wypracujemy własny model rozwiązania?
Być może nie każdy pomysł, który złapiesz, będzie Ci w stu procentach odpowiadać, ale istnieje spora szansa, że po poznaniu wielu koncepcji, wybierzesz elementy budujące Twoją autorską szkołę uczenia się.
5. Twórz skojarzenia
Im trudniej jest coś zapamiętać, tym więcej skojarzeń warto stworzyć. Działa to trochę na zasadzie “magicznego zdania” ułatwiającego zapamiętanie nazw przypadków, który zna chyba każdy uczeń. Wiesz, o czym mówię? Poznajesz?
Mama dała Celinie bułkę nasmarowaną masłem wiejskim.
Gdyby rozłożyć, je na czynniki pierwsze, to otrzymamy:
- M(ama)- mianownik
- D(ała)- dopełniacz
- C(elinie)- celownik
- B(ułkę)- biernik
- N(asmarowaną)- narzędnik
- M(asłem)- miejscownik
- W(iejskim)- wołacz
6. Zaproś kolory
Zadbaj o to, by Twoje notatki były kolorowe. Nie oznacza to, że koniecznie musisz tworzyć je we wszystkich kolorach tęczy. Warto jednak zadbać o to, by np. najważniejsze elementy były wyróżnione graficznie.
Doskonałym rozwiązaniem jest również tworzenie tzw. map myśli. Ich mocną stroną jest to, że każdy sam decyduje, co jest dla niego istotne. Dokonuje więc analizy, a następnie selekcji i segregacji informacji pod względem ważności. Tworząc takie mapy, koniecznie należy pamiętać, że główne zagadnienie umieszczamy pośrodku kartki, a dookoła umieszczamy gałęzie z wiadomościami/ hasłami (od nich zaś odchodzą inne gałęzie, powiązane tematycznie, ale coraz mniej istotne).
7. Ucz się w grupie
Bardzo korzystna może się również okazać wspólna nauka w grupie dobrych znajomych. Wchodzi wtedy w grę wzajemne “odpytywanie” czy wyjaśnianie tego, co sprawia kłopoty (zawsze znajdzie się ktoś, kto rozumie problematyczne zagadnienia). Poza tym w grupie siła. Tworzenie sieci powiązań i skojarzeń wpływa pozytywnie nie tylko na stopień opanowania wiedzy, ale i relacje społeczne.
Znam zasady i co dalej?
Kiedy zastosujesz się do rad, szybko dostrzeżesz różnicę. Warto wtedy poświęcić chwilę lub dwie nad tym, by notatki wyglądały milej dla oka i były użyteczne. Dlaczego to takie ważne? Otóż, okazuje się, że to, co sami wypracujemy, na dłużej zapada nam w pamięć. Szczególnie jeśli jesteśmy dumni z efektów, a sam proces budzi w nas pozytywne emocje.
Przykładem tekstu, którego analiza może sprawiać kłopoty jest choćby “Bogurodzica”. Kiedy jednak wykorzystamy rysunki, by uporządkować i zobrazować treść, wszystko staje się dużo łatwiejsze.
Jak to działa?
Przeczytaj tekst, który będziesz omawiać (znajdziesz go poniżej).
Bogurodzica dziewica[2], Bogiem sławiena[3] Maryja,
U twego syna Gospodzina[4] matko zwolena[5], Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam[6].
Kyrieleison.[7]
Twego dziela[8] Krzciciela[9], bożycze[10],
Usłysz głosy[11], napełni myśli[12] człowiecze.
Słysz modlitwe, jąż nosimy[13],
Oddać raczy[14], jegoż prosimy:
A na świecie zbożny[15] pobyt,
Po żywocie rajski przebyt[16].
Kyrieleison.
Przypisy
[2] dziewica (starop.) — panna, dziewczyna, kobieta niezamężna. [przypis edytorski]
[3] Bogiem sławiena (starop.) — umiłowana przez Boga. [przypis edytorski]
[4] gospodzin (starop.) — tu: Bóg. [przypis edytorski]
[5] zwolena (starop.) — wybrana. [przypis edytorski]
[6] zyszczy nam, spuści nam (starop.) — zdobądź dla nas, ześlij nam. [przypis edytorski]
[7] Kyrieleison — Panie, zmiłuj się nad nami; dzisiejszy zapis: Kyrie eleison. [przypis edytorski]
[8] Twego dziela (starop.) — dla Twego. [przypis edytorski]
[9] Krzciciel — Chrzciciel; chodzi o św. Jana Chrzciciela. [przypis edytorski]
[10] bożycze (starop. forma W. lp od: bożyc) — Synu Boga. [przypis edytorski]
[11] usłysz głosy (starop.) — wysłuchaj głosów. [przypis edytorski]
[12] napełni myśli (starop.) — spełnij pragnienia. [przypis edytorski]
[13] jąż nosimy (starop.) — którą zanosimy. [przypis edytorski]
[14] oddać raczy — w innych wersjach niekiedy: „A dać raczy”. [przypis edytorski]
[15] zbożny (starop.) — pobożny, dostatni (raczej w sensie bogactwa duchowego). [przypis edytorski]
[16] przebyt (starop.) — przebywanie. [przypis edytorski]
Podkreśl słowa, których nie rozumiesz. Sprawdź ich znaczenie (pomocne w tym będą przypisy, zawarte najczęściej pod tekstem). Jeśli tak będzie dla Ciebie łatwiej, zapisz “przetłumaczoną”, uwspółcześnioną wersję tekstu (szczególnie jeśli trudnych słów jest bardzo dużo).
Zastanów się, jakie postaci zostały przedstawione? Jakie między nimi panują relacje? Czy ktoś jest ważniejszy, a ktoś mniej ważny? Spróbuj nazwać osoby (pomocne mogą się okazać rysunki. Zerknij na poniższy schemat i spróbuj go uzupełnić).
Kiedy nazwiesz już postaci i ustalisz panujące między nimi relacje, zastanów się, jakie prośby są do nich kierowane. Wskaż w tekście fragmenty, w których życzenia zostały sformułowane.
Ostatnim zadaniem jest odnalezienie określeń, które charakteryzują postaci występujące w tekście. Zapisz je w wyznaczonych miejscach. I gotowe. Widzisz, jakie to było proste?
Podobnym sposobem możesz opracować każdy inny, niemal dowolny temat, z którym przyjdzie Ci się zmierzyć. Przeczytaj → zastanów się → stwórz skojarzenia → narysuj. Przebycie tej drogi pozwoli Ci na osiągnięcie sukcesu!
Joanna Krzemińska
Absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Od dziesięciu lat związana ze Szkołami MIKRON w Łodzi. Nauczyciel języka polskiego i terapeuta z zakresu terapii pedagogicznej. Pomysłodawca i koordynator Konkursu Filmowego „Lektury w kadrze” oraz Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego „Baśnie, naturalnie!”. Inicjatorka projektu, realizowanego za pośrednictwem platformy eTwinning „Stworzeni z wyobraźni” oraz innych projektów rozwijających umiejętności językowe uczniów. Członkini grupy zrzeszającej kreatywnych nauczycieli „Superbelfrzy”. Autorka bloga „Zakręcony belfer” (www.zakreconybelfer.pl), wyznająca zasadę: dzień bez szalonego pomysłu, dniem straconym.
